Haldun Dormen: Türk Tiyatrosunun Efsanevi İsimlerinden Biri
Haldun Dormen, Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden biridir. 1928 yılında Mersin'de doğan Dormen, tiyatro kariyerine genç yaşta başlamış ve birçok ödül kazanmıştır. Sanat hayatı boyunca birçok eser yazmış ve sahnelemiştir.
Erken Yaşamı ve Eğitim Hayatı
Haldun Dormen, 05.04.1928 yılında Mersin'de dünyaya geldi. Babası, Kıbrıslı aydın bir iş adamı olan Sait Ömer Bey, annesi ise İstanbullu bir paşa kızı olan Nimet Rüştü Hanım'dır. Ailesi, Dormen bir yaşına basmadan İstanbul, Şişli'ye yerleşti. İlk sahne deneyimini Galatasaray Lisesi'nde ortaokul öğrencisi iken Demirbank oyununda yirmi beş kuruş rolüyle yaşadı.
Lise öğrenimini Robert Kolej’de tamamladı. Sekiz yaşında geçirdiği bir kaza sonucu sol ayağı sakatlandı. Tiyatro eğitimini ABD'de Yale Üniversitesi’nde aldı ve yüksek lisans derecesiyle mezun oldu. İki yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri'nde çeşitli tiyatrolarda oyunculuk ve yönetmenlik yaptı.
Tiyatro Kariyeri ve Dormen Tiyatrosu
Dormen, İstanbul'a döndüğünde önce Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahne'ye girdi. Cinayet Var adlı oyundaki dedektif rolüyle Türk seyircisi karşısına çıktı. 22 Ağustos 1955 gecesi Süreyya sinemasında Dormen Tiyatrosu'nun ilk oyununu sergiledi. 1957 Eylül'de Küçük Sahne'nin kendisine teklif edilmesiyle oyunlarını orada sergilemeye devam etti.
1957'de Papaz Kaçtı komedisi ile Dormen Tiyatrosu'nu kurdu. Erol Günaydın, Altan Erbulak, Metin Serezli gibi birçok sanatçı yetiştirdi. Topluluk, 1957-1972 yılları arasında en parlak dönemini yaşadı. 1961'de Türkiye'deki ilk Batılı anlamdaki müzikal olan Sokak Kızı İrma'yı sahneledi ve Gülriz Sururi'yi buradaki İrma rolüyle tanıttı.
Film Yönetmenliği ve Televizyon Çalışmaları
Dormen, Bozuk Düzen ve Güzel Bir Gün İçin adlı iki film yönetti. Bu filmlerde Belgin Doruk, Ekrem Bora gibi isimler yer aldı. 1966 ve 1967 yıllarında Altın Portakal Film Festivali'nde yedi ödül kazandı. Ancak bu filmler gişede bekleneni vermedi.
1972'de tiyatrosunu kapatmak zorunda kaldı ve televizyona, yazarlığa yöneldi. Unutulanlar, Anılarla Söyleşi gibi programlarla televizyon dünyasında yer aldı. Milliyet gazetesinde Çeşitlemeler adlı köşesiyle gazeteciliğe başladı ve sekiz yıl boyunca yazılarına devam etti.
Ödüller ve Son Dönem Çalışmaları
1981'de Egemen Bostancı ile tanıştı ve Hisseli Harikalar Kumpanyası gibi müzikalleri yazıp yönetti. 1984'te ikinci Dormen Tiyatrosunu kurdu. Gencay Gürün'ün yapımcılığında Lüküs Hayat'ı sahneye koydu ve bu oyun 30 yıl kapalı gişe oynadı.
2002 yılında ekonomik nedenlerle tiyatrosunu kapatmış olsa da, çeşitli tiyatrolarda oyunculuğuna ve yönetmenliğine devam etti. Haldun Dormen, yaşamı boyunca iki yüz ellinin üstünde ödül kazandı ve İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarında dersler verdi.
Kişisel Hayatı ve Eserleri
Dormen, 1959'da halkla ilişkiler alanında tanınan Betül Mardin ile evlendi. Sekiz yıl süren bu evliliğinden Ömer adlı bir oğlu dünyaya geldi. Dördü otobiyografik olan beş kitap ve on iki oyun yazdı. Kantocu adlı eseri, Cumhuriyetin kuruluş yıllarında kadın sahne sanatçılarının yaşadıklarına ışık tuttu.
1997'de Yapı Kredi adına Afife ödüllerini başlattı. Hacettepe Üniversitesi tarafından Onursal Bilim Doktoru olarak ödüllendirildi. 1998 yılında Kültür Bakanlığınca Devlet Sanatçısı unvanını aldı. Haldun Dormen, Türk tiyatrosuna yaptığı katkılarla unutulmaz bir isim olarak anılmaktadır.